ЖАНЧХҮҮД
Жанчхүү бол давааны өвөр хонхор газар байгуу- лагдсан эртний хот, Япон, 1935 онд зэвсгийн хүчээр эзэмшсэн ядуу зүдүү амьдралтай газрын нэг. Японы цэргийн ерөнхий штабын тушаал заавраар юм бүхэн үлгэн салган хөдөлж, Өвөрмонголын өөртөө засах засгийн ордны ноёд түшмэд гар нь хүлээстэй мэт. Нарангийн гар зангасан зүг ханарч, амнаас гарсан үг бүрд сөхрөн бэмбэлзэж эрх мэдэлгүй байгаа нь гадна дотнын хэний ч нүдэнд өртөнө. Хотын зүүн өмнө Цинхэ голын хажууханд Цу-Тун гэдэг гудамжны хэдэн давхар байшингуудад японы онцгой яам байрлана. Түүний арханд хотын захиргааны цагдан сэргийлэх байх ажээ. Онцгой яамныхан ба шапиндуй /харгис цагдаа нар/ наана л явна, хүн бүхний зүрхийг жадаар хатгах мэт цочооно. Тэнд, Жанчхүү хотоос зүүн тийш уулын араар харагдах олон улаан тоосгон байшин нь японы цэргийн хуаран ажээ.Жамба, энэ орчимд ямар хөл хөдөлгөөнтэй байгааг нэгд нэгэнгүй мэднэ. Жанчхүүгийн төмөр замын их буудалд Жамба бараг өдөр болгон очиж /ажилладаг/ болохоор хөх хот, Бээжин рүү ямар ачаа ирж, очиж буйг андахгүй. Жамба, энд ирсээр зургаан сар хиртэй болсон тул овоо дасчээ.Жанчхүү хотын зээлийн гуламжны намхан байшин нь гаднаас харахад жирийн ядуу хүний сууц юм. Байшингийн буланийн хөх тоосго өлийсөн нь гэрч. Олон удсан Жамба эзгэнсээр удаагүй ч гэсэн тавилгыг зах зээлээс худалдан авч янзалжээ.
Байшингийн доторх зүйлд гойд юм алга.Эхнэргүй эр хүний амьдрал ямар байдгийг харуулна. /Энэ байшинг нэг худалдаачин хятад хүнээс авч суугаад удаагүй байгаа. Хааяа улс амьтанд таарсан жаал зугаа өр авлага/ авахаар хот хөдөө явах завсар хоёр удаа цойжийг онгойлгож хүн орсон нь мэдэгдэв. Ер нь хэнтэй юу ярих, ямар байдлаар аж төрж, ааль араншин гаргахаа нарийн бодож түүнд өөрийн бие сэтгэлийг зориулан нэг ёсондоо /жүжигчний/ ройлд тоглож байгаа маань багадаад байна гэж үү.Улам л сайн /жүжиглэх хэрэгтэй болж байх шив. Харь нутгийн өөр янзын хэл аялгуу чихэнд хоногшихгүй хүнийрхэх, өөрөө харийн хэлээр ярьж хэвшихгүй болгоомжлох хоёр нэг ёсондоо сүрхий даваа байв./Ам алдвал барьж болохгүй/ аялгуу ондоо үг зөрвөл нэг мөсөн алдав гэсэн хэрэг. Тун болгоомжтой байх нь зөв. Японы нууц тагнуулын ул шагайгчид саявтраас намайг мөшгөдөг боллоо. Өө сэв эрж, өдөөн хатгах гэж оролдлоо. / Халхын тагнуул танай энд ирсэн байна. Баруунаас морьтой хүн ирээд явж, та түүнийг мэд вүү? / гэж онцгой яамны үнэнч зарч шагайн асуусан.
Энэ харь газар надад учирч буй юм бүхнийг сайн ажиж бодож ухаараад зөв шийдэх нь чухал юм байна аа гэж бодон тамхиныхаа үнсийг няслаад, /дахин мандах Монголын чимээ/ сонины нэг дугаарыг авч /зүүн өмнөд Азийн дайн ялалт байгуулав. Их Наран улс тэнгэрийн ивээл, заалтаар Ази тивийн үй олон ард олныг амгалан болгон нэгтгэх болно/ гэснийг уншаад инээд нь хүрэв. /Шарга уул/ гэгч сүртэй нэр өгсөн тагнах ажиллагааг бэлтгэж байгаа болон түүнд оролцох хэдэн хүнийг /Мөнгөн товч/ овоо мэдсэн байсан нь тун сайн болов. Ямар ч гэсэн хэзээ манай хилийн зүг хөдлөхийг мэдээд /Ээж/-д хэл хүргэчихвэл тэд хаашаа зайлах вэ. Хурандаагийн сонорт нэг хүрэхээр бүх хэрэг бүтэх тэр,
Далай Цоржийн элсэн талд цэргийн том хээрийн сургууль хийх гэж байгааг /ээж/-д мэдээлсний дараа ээжийн холбоо барилтаар цэргийн нууц олзлох цоо шинэ даалгавар авав.Үүнийг яаж биелүүлэх вэ гэж бодож суутал хэрэмний хаалга торхийн хэдэн хүн орж ирэв. Цонхоор ажвал, Шапиндуй гэгч хотын цагдаа, хоёр үл таних хүний хамт байв. Дүрэмт хувцастай цагдааг даган яваа нь тагнуулын токуму /японы тагнуулын онцгой ажилтан/ шиншилж явааг гэрчилнэ. Хаалга тогшив.
- Ор ор! гэхэд цагдаа түрүүлэн орж ирээд
- Эрхэм таны амрыг эрье гэж ёсорхуу мэндлээд
- Хотын хэрэг эрхлэн цагдан сэргийлэхээс явна. Та хэдүүлээ суудаг вэ? гэж асуув.
- Би ганцаараа
- Паспортоо үзүүлнэ үү?
- Болно, болно гээд дэрэн доороосоо хатуу цагаан цаастай паспортоо авч өгөв.
Цагдаа паспортын зургийг ажна.
- Та саяхан сунгуулсан юм уу?
- Тийм ээ
- Түрүүчийн шалгалтаар та гэртээ байгаагүй алч яваа юу?
- Би Бадгарын хийд орж арав гаруй хоноод ирлээ. Миний ах Пүрэв тэндэхийн жасын нярав юм гэхийг сонссон цагдаа давхар шалгах юмтай болов гэж олзуурхав.
- Та ямар үндэстэн бэ?
- Цахар
- Аа цахар гэнээ. Таныг халх л гэж бодов гээд цаанаа л нэг ёозгүй хэлэхийг мэдсэн Жамба
- Аргагүй шүү дээ эцэг маань цахар, эх минь дариганга юм чинь, таны хэлдэг зөв. Намайг , танилууд саармаг хэлтэй хэмээн шоолж тохуурхах санаатай байдаг гэж хэнэггүй өгүүлэв. Цагдаа үнэмшсэн боловч цаад хоёр нь юу л бол гэсэн байртай байшинийн доторхи зүйлийг гярхай ажихыг Жамба мэдээд
- Би ч залуугаасаа энд тэнд тэнэж амь зуух гэсээр яваад авгай хүүхэн ч аваагүй байгаа хүн дээ. Уг нь сэтгэлээс гардаггүй нэг аятайхан хонгор бий. За тэр ч яахав. Эрхмүүд ажил ихтэй ч гэсэн манайд жаахан саатан хайрла гээд нахман мэлхий ширээ рүү гар занган, хананы хажуу дахь шургуулганаас хар архи гарган тэдний хариу хэлэхийг хүлээлгүй шаазан хундаганд хундагалан тус бүрд нь хүндэтгэл үзүүлэн барихад тэд төдий л дургүй бус тул
- Эрхэм хүмүүсийн ажил үйлс чинь бүтэмжтэй, алдар нэр төгс байхын төлөө гэхэд тэд толгой дохин хөнтөрч орхив. Дахин нэг хундаглахад тэд татгалзсангүй.
- Би танай ахмадыг таньдаг дотно байв шүү гэхэд цагдаа
- Аа тийм үү? Мураг уу?
Тэгэлгүй яахав. Тэр чинь манайд хааяа ирж бид хоёр наргидаг байсан юм. Найзархаг хүн юм шүү дээ. Осака хотод очоод надад эзэн хааны төрсөн өдрөөр баяр хүргэсэн байна лээ гээд цахилгааныг хальт харуулан дэрэн дээрээ ил тавихад Осаза хот Мурагаас Жанчхүү Жамбад, гэсэн үг тод харагдана. Цагдаа нар анх орж ирснээсээ зөөлөрч ийш тийш нүд хужирлаад байхаа ч болив. Алтан соёотой шар хүнийг судлаасаа босох гэхэд ахин архи хундагалж
- Гурван хундага тогтоох ёс байдаг хойно, өчүүхэн миний мэт айлд саатсанд би сэтгэл таатай байна. Та нарын аз жаргалын төлөө гэхэд хундагатай архиа тогтоон, босоцгоов. Цагдаа, үүд рүү алхсанаа эргэн харж
- Ингэж найр тавьсанд чинь гялайлаа. Та тавтай амраарай. Таны ая тухыг алдуулсанд уучлаарай гэхэд
- Зүгээр яалаа гэж тух алдах вэ? Харин ахмадыг явснаас хойш та мэт хүмүүс манайд ингэж морилоогүй удсан болохоор эрхэм та бүхэн ирсэн нь тун таатай байна гэв.
- Тэд мэхийн Жамба руу инээсхийн талархал үзүүлэн гарцгаав.
Жамба, хэрэмнээс үдэж гаргасангүй. Гтэл тэд хэрмэн дотуур ийш тийш явах нь учиртай санагдав. Нэг нь жижиг цүнхтэй юм гартаа барьж явсан тул хэрэмний буланд нуусан станцыг эрээд олчих вий гэж эмээн сэм ажив. Тэр, гараасаа нарийвтар зүйл сунган газар хатгаж явахыг цонхны бүдэг гэрэлд харсан Жамөа, хэрэв хэрэмний баруун булан руу зүглэвэл гарч очъё, яах нь вэ гэж бодон азнаснаа тэднийг явахгүй эргэлдээд байхаар байшингаас гэнэт гарав. Харин нөгөө гурав юу ч болоогүй юм шиг хэрэмнээс гараад явчихав.
Ийм шалгалт дахин хийвэл станц илэрнэ. Маргааш хотоос гадагш аваачиж байрлуулъя гэж Жамба шийдэв. Жамба хаалгаа түгжин /эднийг ингэж л аргалахгүй бол нэгжиж ч мэдэх улч. Лав л хэд хоног хойноос харахгүй байх. Миний хэлснийг сонссон болохоор Бадгарын хийд рүү, бас Осака хот тийш ч шалгах гэнэ. Тэгвэл надад бүр сайн, гарцаагүй үнэмшигдэх юм чинь яахав. Би цаг хожно. Хардлага эхлэсэн явдал зүүн хэрэмний данжаадаас болсон юм. Тэр, намайг нэг л сонирхоод байсан, цагдаагийн нууц зарцын хувьд хов хүргэсэн хэрэг. /Мөнгөн товч/ юмаа бүтээчихвэл би эндэс яаралтай зайлах хэрэгтэй боллоо. Юм бүхнээ сайн амжуулахын тулд тун сайн бэлтгэе. Өчүүхэн гэнэ алдаа онцгой яамны босгонд бүдэрч эх орныхоо өмнө гэмтэн болно. Байшинг худалдан авахаар тохирсон хятад хүн, гурав хоногийн дараа ирнэ. Би түүнтэй бараг зөрөөд хөдөлчих нь зөв. Радио станцаараа сүүлчийн нэвтрүүлэгээ хээрээс хийгээд цааш завсар хот хүрч тэндээсээ зам сонгоно. Уналга бүтэх болсон тул саатахгүй биз.
Хэрэв намайг харуулдаж эхэлбэл түвэг гарна. Гэлээ ч /ээж/-ийн даалгаврыг бүрэн биелүүлж л буцна. Сүвэгчилсэн юм хэд бий, бүтэх ёстой хэмээн эх орноо гэх ганцхан бодол Жамбын сэтгэлд хадаатай ажээ.
No comments:
Post a Comment