Ямарч ажил мэргэжлийн хэнд боловч цагийг хэмнэж бага цагт ихийг бvтээх, алив ажлыг чанартай тvргэн хийж гvйцэтгэх чадвар нэн чvхал. Зохиол туурвин бичих навтрага тэмдэглэл хєтлєх тєрєл бvрийн эх зохиох лекц яриаг тэмдэглэх зэрэгт хурдана бичих чухал хэрэгтэй. Ялангуяа оюутан сурагчид багшийн уншсан лекц яриаг гvйцэж бичиж авах албан хаагчид албан тоот ажлын тэмдэглэл, хурлын протокол зэргээ тvргэн бичиж тэмдэглэх зайлшгvй шаардлагатай болно. Ийм vед тvргэн бичихийн тулд таталган бичихээс аргагvй болдог.Ер нь яаруу сандруу зvйл бичих, хувийн тэмдэглэл хєтлєх, эх тєлєвлєн зохиох, зохиогчийн ноорог навтаргалах зэрэгт таталган бичгийг хэрэглэнэ. Гадаад оронд хурдан бичих арга журмыг тусгайлан боловсруулж энэхvv эрдэмт хvнийг тусгайлан сургаж мэргэшvvлдэг байна. Харин хувь хvн тvргэн бичих хэрэгцээгээ хангахын тулд єєр єєрийн гарын тэг зурам сурц байдлаараа янз бvрээр татлан бичдэг.
"Таны татлан бичсэнийг хvн уншиж чадахгvй, тав хоновол єєрєє ч гаргахгvй" гэдэг нэг vг бийчлэн хvн бvр дураар vсгийн тэгийг єєрчлєн бичих, эсвэл vгийг дvрэм бусаар товчлох хураах, эрэмдэглэх зэргээр хурдан бичигчээн аяддаг нь бичгийн соёл гоозvйд харшлаад зогсрхгvй эх хэлний боловсролд ч муугаар нєлєєлдєг.Гэтэл бичиг бичгийн дотроос гагцхїї монгол бичиг л тvргэн бичих боломжтой, vсэгзvйн тиг, хэлбэрт нь энэхvv хурдан бичих журам нь заяамал ажээ.
Мoнгол бичгээр сайн бичээч хvн минутанд 100-120 vг бичдэг гэдэг. Энэ шиг хурдан бичих нь ер vгvй. Морины давхиан дээр хажуугийн элчийн хэлсэн vгийг аан, уун-гvй, ацаг шvд хураан гvйцэн бичиж байсан хурдан бичээч нарын тухай баримт олон бий.Монголоор тvргэн бичих журам нэгэнт боловсоржээв. Хэн хvнгvй энэ дvрмийн дагуу бичнэ. Хэний ч бичсэнийг хэнбугай ч гаргаж уншиж чадна. Энэ бол монгол бичгийн нэг давуу тал гайхамшигт vзэгдэл мєн.Хэн их бичнэ тэр хїний бичгийн хэв тогтож хурдан бичиж сурна.Тиймээс монгол бичгээр vргэлж бичих юм уу бичих дадлыг байнга хийсэн хvн нэг л мэдэхэд тvргэн бичих дадалтай болдог. Єєрєєр хэлбэл vсгийг холбон vгийг бичихэд vзэг бийр чинь гарыг аяндаа хєтлєн єєрийн эрхгvй хурдлан гvйнэ. Энэ бол монгол бичгийг vсэгзvйд буй нэг онцлог юм.
Монгол бичгээр хэчнээн их зvйл бичивч гар хуруу чилдэггvй, гарын хєдєлгєєн дээрээс доошилсон баруунаас зvvншилсэн зєв эргэлттэй учраас олон хєдєлгєєн хийгддэггvй . Бас гар vзэг цааснаас олонтой салж хєндийрдэггїй, тэрчлэн монгол бичгийг євхєн хурууны хvчээр бус гар, шууны хvчээр хаяж ( хаялга), цацаж (цацлага), орхиж (орхиц ) бичдэг учраас ийнхvv тvргэн бичдэг билээ.
Ялангуяа монгол бичгийг анхан сурч байгаа хvнд гар хуруу чилэхгvй бичихэд амар хялбар, олон илvvц хєдєлгєєн хийхгvй учраас бичиж дадахад амар байдаг.Татлан тvргэн бичих гэлэг нь нэг ёсны бодлоо гvйцэж бичнэ гэсэн vг юм. Хvний санаа бодол шиг хурдан юм ертєнцєд vгvй гэдэг.
Тэгвэл тэрхvv хурдныг гvйцэж чадах бичигтэй ард тvмэн байнаа гэдэг бахархмаар. Монгол бичгээр маш бага зайд их зvйлийг багтаан шингээж бичиж болдог. Энэ нь тvvний нэг давуу онцлог тал юм.
Жишээлбэл: УННСанд буй манай улсын хамгийн жижиг номыг 1920-иод онд бичээч гvн Дашням гэгч хvн бичсэн хэмээдэг Тэрээр "Огторгvйн маани" хэмээх хэлзvйн томоохон зохиолыг алга дарам цаасан дээр багтааж бичсэн байдаг.
Ялангуяа монгол бичгийг анхан сурч байгаа хvнд гар хуруу чилэхгvй бичихэд амар хялбар, олон илvvц хєдєлгєєн хийхгvй учраас бичиж дадахад амар байдаг.Татлан тvргэн бичих гэлэг нь нэг ёсны бодлоо гvйцэж бичнэ гэсэн vг юм. Хvний санаа бодол шиг хурдан юм ертєнцєд vгvй гэдэг.
Тэгвэл тэрхvv хурдныг гvйцэж чадах бичигтэй ард тvмэн байнаа гэдэг бахархмаар. Монгол бичгээр маш бага зайд их зvйлийг багтаан шингээж бичиж болдог. Энэ нь тvvний нэг давуу онцлог тал юм.
Жишээлбэл: УННСанд буй манай улсын хамгийн жижиг номыг 1920-иод онд бичээч гvн Дашням гэгч хvн бичсэн хэмээдэг Тэрээр "Огторгvйн маани" хэмээх хэлзvйн томоохон зохиолыг алга дарам цаасан дээр багтааж бичсэн байдаг.
_
owc.org.mn
No comments:
Post a Comment