“Бодол сунгасан ном! Нэн сонирхолтой, хөнгөхөн, уншихад хялбар, тэгсэн мөртөө удирдлагын ухаанд хамааралтай хэн бүхэнд туйлын чухал… олон давхар мэргэн ухаантай ном.”
Скотт ДеГармо, “Амжилт” сэтгүүлийн эрхлэгч
… Ромыг эзлэхийн даваан дээр орхичихоод буцаж ирэхэд хүннүчүүд түүнийг таагүйхэн угтав. Дэлхийн хамгийн хүчирхэг гүрнийг байлдан дагуулчихлаа гэж баярлаж байтал Аттила зүгээр хүрээд ирдэг! Ялангуяа эцгийн хайрыг хамгийн ихээр булаасан зургаан хүү нь бүр ч ууртай байлаа. Тэд байлдан дагуулах нь байтугай байлдах ч чадваргүй байсан тул “Бидэнд нэг нэг улс авчирч өгөөрэй” гэж захисан ба Аттила ч ”Авчирч өгнө” хэмээн амласан байжээ. Зарим овог аймгийн удирдагчид болон жанжингууд Аттилагийн эсрэг босоход тэднийг хайр найргүй цаазалсан байна. Нас өндөр болоод дэлхийг байлдан дагуулах зорилгоо орхисон уу, Ромын пап түүнд тэгж их нөлөөлсөн үү, эсвэл өөртөө итгэл алдарсан уу бүү мэд, ямар ч гэсэн ромчуудтай найрамдлын хэлэлцээ хийжээ.
Бослогыг сэдэгчдийн нэг – хижээл насны жанжны үзэсгэлэн гоо охин Аттилад хандаж эцгийнхээ амийг өршөөхийг гуйжээ. Аттила охины гуйлтыг биелүүлсэнгүй, эцгийг нь цаазалсан боловч Илдико нэрт тэр охины гоо үзэсгэлэнд автаж, эхнэр болгож авахаар шийдсэн байна. Хүннүгийн ноёд болон хөвгүүд нь энэ гэрлэлтийг сайшаан дэмжив. Энэ охинтой гэрлэвэл хөгшин эзэн хааны сэтгэл сэргэж, дэлхийг байлдан дагуулах төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлнэ гэж тэд найдаж байв. Зургаан хүү нь ч өөр өөрийн улстай болно гэж боджээ. Гэвч тэдний хүсэл талаар болов.
Одоо ч гэсэн домог болон яригддаг асар их баян тансаг, элбэг дэлбэг хурим хийсний дараа Хүннүгийн хаан шинэ хатантайгаа амралтын өргөөндөө морилжээ. Маргааш өдөр нь хааны өргөөнөөс ямар ч чимээ гараагүй, хаалга нь түгжээтэй, тогшиход хариу өгөхгүй байсан тул үд өнгөрсний дараа хааны хамгаалагчид хаалгыг нь эвдлэн оров.
Аттила цагаан ноолууран хөнжилдөө цусандаа хутгалдан хэвтэж байлаа. Тэнгэрийн ташуур Аттила амьгүй болсон байв. Түүний шинэ хатан эцгийг нь хороосны өшөөг авсан байна гэж ордныхон бодсон боловч түүний биед ямар ч шарх сорви байсангүй. Зарим нь түүний хөвгүүд захирах улс байлдан дагуулж өгсөнгүй гэж хорссондоо эцгийгээ хөнөөсөн гэж таамаглаж байв. Гэтэл үхлийн шалтгаан нь тун энгийн байлаа. Тэрбээр хуримын өдрөө хэрээсээ хэтэртэл нанчид хүртэж, тансаг идээ дэндүү ихээр зооглосноос болж геморрей өвчин нь сэдрэн цус алджээ.
Аттилагийн оршуулга хуримнаасаа ч их сүр дуулиантай, нүсэр том ёслол болж, шарилыг нь Тисса голын ёроолд нутаглуулсан байна.
Хүннү болох нь: Ёс заншил
Хүннүчүүд бол бүрэн бие даасан олон угсаа гаралтай, олон хэлтэй овог аймгуудын цуглуулга байсан бөгөөд хүмүүс нь бие бялдрын хувьд ер бусын их хүч чадалтай, нэгдмэл шашингүй боловч цэрэг, улс төрийн хэрэгт гарамгай авьяастай байжээ.
Хүннүчүүд анд нөхөд болон дайснаа соронздон татах онцгой увьдистай байлаа. Тэд харийн хүмүүсийг өөрийн овогтоо амархан элсүүлдэг, өөрсдөө ч гадаад үндэстэнд амархан дасан шингэдэг байв. Тэд цогц соёлтой, үзэж харсан, туулж өнгөрсөн бүхнийхээ синтез болсон хосгүй авьяаслаг хүмүүс байлаа. Бусад үндэстнүүд хүннүчүүдээс айдаг байсан хэдий ч олон мянгаараа Хүннүд сайн дураараа нэгддэг байлаа. Тэдний үндэстний шинж чанар олон талаар хүннүчүүдээс өөр, голдуу эсрэг тэсрэг байсан юм.
Эмэгтэй хүн, өндөр настан, эцэг өвгөдөө ихэд хүндэтгэдэг хүннүчүүд ёс суртахууны консерватив философтой байсан бөгөөд хүнийг философи, улс төр, нийгмийн чанартай хийсвэр үзэл баримтлалд захируулдаг шашныг эсэргүүцдэг байв. Тэдний дуу нь байгалийг хайрласан хайраар дүүрэн, өнгөрсөн үеэ мөрөөдсөн, энгийн бөгөөд төгсгөлгүй мэт урт аятай, овог бүрт эртний үлгэр туульс аялгуулан хэлдэг хүмүүс байлаа. Тэд тогтсон хэв заншлыг эвдсэн шинэ үзэгдлийг амархан хүлээж авдаг, гоё сайхан мөртөө ашиггүй идеалтай, уян хатан сэтгэлгээ, жинхэнэ өөдрөг үзэлтэй хүмүүс байв. Тэд ан ав хийх их дуртай нь тэдний ёс заншилд нэвт шингэсэн байна.
Эцэст нь хүннү бол эрх чөлөөнд дуртай, хэтэрхий омог бардам, өөрийнхөөрөө байх дуртай зан нь цэрэгийн болоод улс төрийн сахилгыг зөрчихөд хүргэдэг ч гэсэн үндсэн хандлага нь амьдрал, хүмүүн төрөлхтнийг хайрлахад чиглэж байсан юм.
Аттила ёс заншлын тухай
Хүнн үндэсний хүн бүр, түүнчлэн бидний нэг болохыг хүссэн хэн бүхэн манай ёс заншлыг сурч, түүнд дасч, түүнийг ёсчлон дагах үүрэгтэй. Хэрэв хүнн үндэстэн биш бол тэднийг бид Ромын иргэн юм уу, түүний холбоотон гэж сэжиглэнэ. Тиймээс тэдэнд урьдчилан анхааруулж, зааж сургах ёстой.
Хүнн жинхэнэ дайчин баатар болгодог шинж чанарыг агуулж байх нь нэг хэрэг. Хүнн бүр биднийг хүчирхэг, нэгдсэн үндэстэн болгож, бусад үндэстнээс ялгаруулж байгаа ёс заншлыг даган мөрдөх чин хүсэлтэй байх ёстой. Бид өөр өөрийн хувийн онцлогтой ч гэсэн тэр онцлог нь овгоосоо, үндэстнээсээ тасрах шижим болох ёсгүй, бид дундаа нэг зорилготой байх ёстой.
Нэг хүннд сайн юм түүний овог аймаг, үндэстэнд сайн байх ёстой. Эргүүлж хэлбэл овог аймаг болоод үндэстэнд сайн юм бүхэн нэг хүннд сайн байх ёстой. Өөрөөр хэлбэл Ромд сайн байх ёсгүй.
Бид дайн тулаан, баяр ёслол, төрийн ёслолд явахдаа хүнн ёс заншлын дагуу хувцаслах хэрэгтэй. Бусад хүнн нар чамайг ёс заншлынхаа дагуу хувцасласан байна гэж хүндэтгэнэ.
Бид хүнн ёсны сургах аргыг боловсруулахдаа тэдгээр арга нь бидний залгамж үе ямар ч нөхцөл байдалд юу бодож, юу хийх ёстойг хэлж өгөхийг бодох ёстой. Хэрэв хүннүчүүд дүрэм журмаа сурахгүй бол удирдагчид нь тэднээс юу ч хүсэн хүлээх найдваргүй болно.
Манай дуу, бүжиг хүнн нарын нандин өв уламжлалыг хадгалан үр ач нартаа өвлүүлэх хосгүй хэрэгсэл байх ёстой. Бид үндэснийхээ дуу бүжигт хортой зүйл оруулбал үнэт өв маань яваандаа устаж үгүй болно.
Бид дайсагнагч этгээдүүдээр өөрийнхөө өв уламжлал, ёс заншлыг хүндэтгүүлж чаддаг байх нь улс үндсээ хүчирхэг байлгах нэг сэжүүр юм. Бид өөрийнхөө сүр хүч, нөлөөг бусдаар хүлээн зөвшөөрүүлж чадахгүй бол үндэстэн мөхөх тийшээ хандана.
Хэрэв шинэ нөхцөл байдал үндэстний маань байр суурийг бэхжүүлэхэд ёс заншлаа шинэчлэн сайжруулахыг шаардаж байвал бид ийм шаардлагыг биелүүлэх хэрэгтэй. Гэхдээ Хүнн үндэстний ялалт амжилтын эх булаг болсон тулгуур ёс заншлаа хэрхэвч гээж үл болно. Хүч чадалтай, эрдэм мэдлэгтэй хаад ноёд, жанжингууд зөвхөн өөрийнх нь эрх ашигт үйлчлэх ёс заншил үүсгэхийг зөвшөөрч хэрхэвч болохгүй. ёс заншил бол үндэсний баялаг болохоос хувь хүний өмч биш.
Хүнн улсын иргэн байх нь үндэстнийхээ төлөө өөртөө байгаа бүхнийг зориулахыг шаардана. ёс заншлаа сахин биелүүлэх нь манай үндэстний нандин өв, манай өнөө болоод ирээдүйд оруулах их хувь нэмэр болно. Хүнн бүр үндэстнийхээ өмнө хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлэхээ андгайлах ёстой. Удирдагчид бид тэр үүргээ биелүүлэх нөхцөлийг хүнн бүрт хангаж өгөх ёстой.
Аттила би манай ёс заншлыг хүндэтгэн биелүүлэх талаар дараах зөвлөгөөг өгч байна:
• Өөрийгөө болоод үндэстнээ хүчирхэг байлгах нь хүнн бүрийн ёс заншил мөн. Энэ ёс заншлыг бусад бүх санаа бодлоос дээгүүр тавьж, эрхэмлэн биелүүлэх хэрэгтэй.
• Бид эрдэм чадалтай хүннийг ядуу дорд гаралтай байсан ч, язгуур сайт гаралтай байсан ч адилхан үнэлж хүндэтгэх ёстой. Угсаа гарал нь ямар байхаас үл хамааран эрдэм чадалтай хүнн нарыг удирдагч болгох хэрэгтэй.
• Бид гэм зэмгүй хүмүүс, хор хөнөөл тарьж чадахгүй дайсныг учир утгагүй хөнөөж болохгүй. Бид нөлөөндөө оруулахыг зорьсон бүгдийн нүдэнд аюумшигтай харагдах ёстой боловч шаардлагагүй аллага үйлдэх ёсгүй.
• Ганцхан угсаа гаралтай, ганцхан үндэстнээс бүрдсэн улс сул дорой байдаг. Бидэнтэй нэгдэх хүсэлтэй харийн хэнийг ч гэсэн уриалганаар хүлээж авдаг ёс заншлаа бид цаг ямагт сахин биелүүлж, тэдэнд хүндэтгэлтэй хандан хэл, ёс заншлаа зааж сургаж байх хэрэгтэй.
• Бидний хоорондын ялгаа, зөрүүтэй талууд эв нэгт овог аймгууд, нэгэн цул үндэстэн болохын төлөө бидний чармайлтад үйлчлэх нэгэн зорилгод захирагдах ёстой.
• Бид Ази, Европын өвөг дээдсүүдээсээ өвлөж авсан яс үндэс, соёл, ёс суртахууны болон нийгмийн үзэл баримтлалуудыг хүнн бүхэн хүлээн зөвшөөрч хүндэтгэн, өөрийнхөө болоод үндэстнийхээ сайн сайхны төлөө ашигладаг байх ёстой.
• Бид ямар ч үед ганцхан өөрийн биеийг бусдаас дээгүүр тавьж, дээр нь залрах пирамид байгуулж болохгүй. Бид хувь хүмүүс болон үндэстнийхээ бахархлыг алдаагүй цагт бидний эв нэгдэл, хүч чадлыг эвдэн бусниулдаг өөртөө үйлчлүүлэх буруу үйлийн золиос болохгүй.
• Бид хүнн нарын эрхэм дээд эрмэлзэл болон өөдрөг үзэлт уламжлалаа хэзээ ч гээж болохгүй. Өөрийнхөө хувийн болон үндэстнийхээ давуу талыг биднийхээс дээгүүр тавихыг хичээж байгаа харь үндэстэнд хэзээ ч бууж өгч болохгүй.
• Манай дуу, бүжиг наадам, найр хурим бүгд Хүнн гэсэн нэр болоод нандин өвийг маань сэргээн шинэчлэх ашигтай боломж хэвээрээ байх ёстой.
Овог аймгуудын удирдагч та нар эв нэгдмэл, хүчирхэг Хүнн үндэстний ёс заншлыг хүнн бүрт зааж сурган хэрэгжүүлэх үүрэгтэй.
Скотт ДеГармо, “Амжилт” сэтгүүлийн эрхлэгч
… Ромыг эзлэхийн даваан дээр орхичихоод буцаж ирэхэд хүннүчүүд түүнийг таагүйхэн угтав. Дэлхийн хамгийн хүчирхэг гүрнийг байлдан дагуулчихлаа гэж баярлаж байтал Аттила зүгээр хүрээд ирдэг! Ялангуяа эцгийн хайрыг хамгийн ихээр булаасан зургаан хүү нь бүр ч ууртай байлаа. Тэд байлдан дагуулах нь байтугай байлдах ч чадваргүй байсан тул “Бидэнд нэг нэг улс авчирч өгөөрэй” гэж захисан ба Аттила ч ”Авчирч өгнө” хэмээн амласан байжээ. Зарим овог аймгийн удирдагчид болон жанжингууд Аттилагийн эсрэг босоход тэднийг хайр найргүй цаазалсан байна. Нас өндөр болоод дэлхийг байлдан дагуулах зорилгоо орхисон уу, Ромын пап түүнд тэгж их нөлөөлсөн үү, эсвэл өөртөө итгэл алдарсан уу бүү мэд, ямар ч гэсэн ромчуудтай найрамдлын хэлэлцээ хийжээ.Бослогыг сэдэгчдийн нэг – хижээл насны жанжны үзэсгэлэн гоо охин Аттилад хандаж эцгийнхээ амийг өршөөхийг гуйжээ. Аттила охины гуйлтыг биелүүлсэнгүй, эцгийг нь цаазалсан боловч Илдико нэрт тэр охины гоо үзэсгэлэнд автаж, эхнэр болгож авахаар шийдсэн байна. Хүннүгийн ноёд болон хөвгүүд нь энэ гэрлэлтийг сайшаан дэмжив. Энэ охинтой гэрлэвэл хөгшин эзэн хааны сэтгэл сэргэж, дэлхийг байлдан дагуулах төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлнэ гэж тэд найдаж байв. Зургаан хүү нь ч өөр өөрийн улстай болно гэж боджээ. Гэвч тэдний хүсэл талаар болов.
Одоо ч гэсэн домог болон яригддаг асар их баян тансаг, элбэг дэлбэг хурим хийсний дараа Хүннүгийн хаан шинэ хатантайгаа амралтын өргөөндөө морилжээ. Маргааш өдөр нь хааны өргөөнөөс ямар ч чимээ гараагүй, хаалга нь түгжээтэй, тогшиход хариу өгөхгүй байсан тул үд өнгөрсний дараа хааны хамгаалагчид хаалгыг нь эвдлэн оров.
Аттила цагаан ноолууран хөнжилдөө цусандаа хутгалдан хэвтэж байлаа. Тэнгэрийн ташуур Аттила амьгүй болсон байв. Түүний шинэ хатан эцгийг нь хороосны өшөөг авсан байна гэж ордныхон бодсон боловч түүний биед ямар ч шарх сорви байсангүй. Зарим нь түүний хөвгүүд захирах улс байлдан дагуулж өгсөнгүй гэж хорссондоо эцгийгээ хөнөөсөн гэж таамаглаж байв. Гэтэл үхлийн шалтгаан нь тун энгийн байлаа. Тэрбээр хуримын өдрөө хэрээсээ хэтэртэл нанчид хүртэж, тансаг идээ дэндүү ихээр зооглосноос болж геморрей өвчин нь сэдрэн цус алджээ.
Аттилагийн оршуулга хуримнаасаа ч их сүр дуулиантай, нүсэр том ёслол болж, шарилыг нь Тисса голын ёроолд нутаглуулсан байна.
Хүннү болох нь: Ёс заншил
Хүннүчүүд бол бүрэн бие даасан олон угсаа гаралтай, олон хэлтэй овог аймгуудын цуглуулга байсан бөгөөд хүмүүс нь бие бялдрын хувьд ер бусын их хүч чадалтай, нэгдмэл шашингүй боловч цэрэг, улс төрийн хэрэгт гарамгай авьяастай байжээ.
Хүннүчүүд анд нөхөд болон дайснаа соронздон татах онцгой увьдистай байлаа. Тэд харийн хүмүүсийг өөрийн овогтоо амархан элсүүлдэг, өөрсдөө ч гадаад үндэстэнд амархан дасан шингэдэг байв. Тэд цогц соёлтой, үзэж харсан, туулж өнгөрсөн бүхнийхээ синтез болсон хосгүй авьяаслаг хүмүүс байлаа. Бусад үндэстнүүд хүннүчүүдээс айдаг байсан хэдий ч олон мянгаараа Хүннүд сайн дураараа нэгддэг байлаа. Тэдний үндэстний шинж чанар олон талаар хүннүчүүдээс өөр, голдуу эсрэг тэсрэг байсан юм.
Эмэгтэй хүн, өндөр настан, эцэг өвгөдөө ихэд хүндэтгэдэг хүннүчүүд ёс суртахууны консерватив философтой байсан бөгөөд хүнийг философи, улс төр, нийгмийн чанартай хийсвэр үзэл баримтлалд захируулдаг шашныг эсэргүүцдэг байв. Тэдний дуу нь байгалийг хайрласан хайраар дүүрэн, өнгөрсөн үеэ мөрөөдсөн, энгийн бөгөөд төгсгөлгүй мэт урт аятай, овог бүрт эртний үлгэр туульс аялгуулан хэлдэг хүмүүс байлаа. Тэд тогтсон хэв заншлыг эвдсэн шинэ үзэгдлийг амархан хүлээж авдаг, гоё сайхан мөртөө ашиггүй идеалтай, уян хатан сэтгэлгээ, жинхэнэ өөдрөг үзэлтэй хүмүүс байв. Тэд ан ав хийх их дуртай нь тэдний ёс заншилд нэвт шингэсэн байна.
Эцэст нь хүннү бол эрх чөлөөнд дуртай, хэтэрхий омог бардам, өөрийнхөөрөө байх дуртай зан нь цэрэгийн болоод улс төрийн сахилгыг зөрчихөд хүргэдэг ч гэсэн үндсэн хандлага нь амьдрал, хүмүүн төрөлхтнийг хайрлахад чиглэж байсан юм.
Аттила ёс заншлын тухай
Хүнн үндэсний хүн бүр, түүнчлэн бидний нэг болохыг хүссэн хэн бүхэн манай ёс заншлыг сурч, түүнд дасч, түүнийг ёсчлон дагах үүрэгтэй. Хэрэв хүнн үндэстэн биш бол тэднийг бид Ромын иргэн юм уу, түүний холбоотон гэж сэжиглэнэ. Тиймээс тэдэнд урьдчилан анхааруулж, зааж сургах ёстой.
Хүнн жинхэнэ дайчин баатар болгодог шинж чанарыг агуулж байх нь нэг хэрэг. Хүнн бүр биднийг хүчирхэг, нэгдсэн үндэстэн болгож, бусад үндэстнээс ялгаруулж байгаа ёс заншлыг даган мөрдөх чин хүсэлтэй байх ёстой. Бид өөр өөрийн хувийн онцлогтой ч гэсэн тэр онцлог нь овгоосоо, үндэстнээсээ тасрах шижим болох ёсгүй, бид дундаа нэг зорилготой байх ёстой.
Нэг хүннд сайн юм түүний овог аймаг, үндэстэнд сайн байх ёстой. Эргүүлж хэлбэл овог аймаг болоод үндэстэнд сайн юм бүхэн нэг хүннд сайн байх ёстой. Өөрөөр хэлбэл Ромд сайн байх ёсгүй.
Бид дайн тулаан, баяр ёслол, төрийн ёслолд явахдаа хүнн ёс заншлын дагуу хувцаслах хэрэгтэй. Бусад хүнн нар чамайг ёс заншлынхаа дагуу хувцасласан байна гэж хүндэтгэнэ.
Бид хүнн ёсны сургах аргыг боловсруулахдаа тэдгээр арга нь бидний залгамж үе ямар ч нөхцөл байдалд юу бодож, юу хийх ёстойг хэлж өгөхийг бодох ёстой. Хэрэв хүннүчүүд дүрэм журмаа сурахгүй бол удирдагчид нь тэднээс юу ч хүсэн хүлээх найдваргүй болно.
Манай дуу, бүжиг хүнн нарын нандин өв уламжлалыг хадгалан үр ач нартаа өвлүүлэх хосгүй хэрэгсэл байх ёстой. Бид үндэснийхээ дуу бүжигт хортой зүйл оруулбал үнэт өв маань яваандаа устаж үгүй болно.
Бид дайсагнагч этгээдүүдээр өөрийнхөө өв уламжлал, ёс заншлыг хүндэтгүүлж чаддаг байх нь улс үндсээ хүчирхэг байлгах нэг сэжүүр юм. Бид өөрийнхөө сүр хүч, нөлөөг бусдаар хүлээн зөвшөөрүүлж чадахгүй бол үндэстэн мөхөх тийшээ хандана.
Хэрэв шинэ нөхцөл байдал үндэстний маань байр суурийг бэхжүүлэхэд ёс заншлаа шинэчлэн сайжруулахыг шаардаж байвал бид ийм шаардлагыг биелүүлэх хэрэгтэй. Гэхдээ Хүнн үндэстний ялалт амжилтын эх булаг болсон тулгуур ёс заншлаа хэрхэвч гээж үл болно. Хүч чадалтай, эрдэм мэдлэгтэй хаад ноёд, жанжингууд зөвхөн өөрийнх нь эрх ашигт үйлчлэх ёс заншил үүсгэхийг зөвшөөрч хэрхэвч болохгүй. ёс заншил бол үндэсний баялаг болохоос хувь хүний өмч биш.
Хүнн улсын иргэн байх нь үндэстнийхээ төлөө өөртөө байгаа бүхнийг зориулахыг шаардана. ёс заншлаа сахин биелүүлэх нь манай үндэстний нандин өв, манай өнөө болоод ирээдүйд оруулах их хувь нэмэр болно. Хүнн бүр үндэстнийхээ өмнө хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлэхээ андгайлах ёстой. Удирдагчид бид тэр үүргээ биелүүлэх нөхцөлийг хүнн бүрт хангаж өгөх ёстой.
Аттила би манай ёс заншлыг хүндэтгэн биелүүлэх талаар дараах зөвлөгөөг өгч байна:
• Өөрийгөө болоод үндэстнээ хүчирхэг байлгах нь хүнн бүрийн ёс заншил мөн. Энэ ёс заншлыг бусад бүх санаа бодлоос дээгүүр тавьж, эрхэмлэн биелүүлэх хэрэгтэй.
• Бид эрдэм чадалтай хүннийг ядуу дорд гаралтай байсан ч, язгуур сайт гаралтай байсан ч адилхан үнэлж хүндэтгэх ёстой. Угсаа гарал нь ямар байхаас үл хамааран эрдэм чадалтай хүнн нарыг удирдагч болгох хэрэгтэй.
• Бид гэм зэмгүй хүмүүс, хор хөнөөл тарьж чадахгүй дайсныг учир утгагүй хөнөөж болохгүй. Бид нөлөөндөө оруулахыг зорьсон бүгдийн нүдэнд аюумшигтай харагдах ёстой боловч шаардлагагүй аллага үйлдэх ёсгүй.
• Ганцхан угсаа гаралтай, ганцхан үндэстнээс бүрдсэн улс сул дорой байдаг. Бидэнтэй нэгдэх хүсэлтэй харийн хэнийг ч гэсэн уриалганаар хүлээж авдаг ёс заншлаа бид цаг ямагт сахин биелүүлж, тэдэнд хүндэтгэлтэй хандан хэл, ёс заншлаа зааж сургаж байх хэрэгтэй.
• Бидний хоорондын ялгаа, зөрүүтэй талууд эв нэгт овог аймгууд, нэгэн цул үндэстэн болохын төлөө бидний чармайлтад үйлчлэх нэгэн зорилгод захирагдах ёстой.
• Бид Ази, Европын өвөг дээдсүүдээсээ өвлөж авсан яс үндэс, соёл, ёс суртахууны болон нийгмийн үзэл баримтлалуудыг хүнн бүхэн хүлээн зөвшөөрч хүндэтгэн, өөрийнхөө болоод үндэстнийхээ сайн сайхны төлөө ашигладаг байх ёстой.
• Бид ямар ч үед ганцхан өөрийн биеийг бусдаас дээгүүр тавьж, дээр нь залрах пирамид байгуулж болохгүй. Бид хувь хүмүүс болон үндэстнийхээ бахархлыг алдаагүй цагт бидний эв нэгдэл, хүч чадлыг эвдэн бусниулдаг өөртөө үйлчлүүлэх буруу үйлийн золиос болохгүй.
• Бид хүнн нарын эрхэм дээд эрмэлзэл болон өөдрөг үзэлт уламжлалаа хэзээ ч гээж болохгүй. Өөрийнхөө хувийн болон үндэстнийхээ давуу талыг биднийхээс дээгүүр тавихыг хичээж байгаа харь үндэстэнд хэзээ ч бууж өгч болохгүй.
• Манай дуу, бүжиг наадам, найр хурим бүгд Хүнн гэсэн нэр болоод нандин өвийг маань сэргээн шинэчлэх ашигтай боломж хэвээрээ байх ёстой.
Овог аймгуудын удирдагч та нар эв нэгдмэл, хүчирхэг Хүнн үндэстний ёс заншлыг хүнн бүрт зааж сурган хэрэгжүүлэх үүрэгтэй.
No comments:
Post a Comment