Friday, May 8, 2009

Бямбын Ринчен: Ану хатан

(үргэлжлэл - 1)

Христусын сүм эвдрэн нураад, энд тэндгүй гал гарч шөнө ч гэсэн тэр бяцxан цайз хотын гудамжинд галын улбар туяа мяралзан өвгөд эмгэд, тэр шатаж байгаа байшингийн гал сөнөөх гэж бужигнаж байсан нь нүдэнд үзэгдэх мэт тодорхой ургаж, шарх олж ами хагацан буй цэрэг, ар гэрийн өвгөд эмгэд, хүүхэд шуухдын үхэхэд нь ганц бие хашаа ч хүрэлцэхгүй, нэгэн нөгцөгсдийн дэргэд тонилохын ном залбиран уншаад, нөгөө нэгнийд очиж, ихэд тонилгогч номын үгээр сэтгэлийн чилээгий нь алдуулж, төрөл төрөгсдий нь зоригжуулах гэж явж байснаа Бээжингийн гудамжинд хятад дийлсэн цэргийн жагсаал дунд туугдаж явах үес санан санан явахдаа Христусын номын ёсонд сүсэгтэн олныг Тэнгэрийн хонин сүрэг, санваартан хүнийг сүргээ маллан харгалзагч хоньчин гэж үздэг тул Тэнгэрийн зохиолоор сүргий минь хаа ч явуулсан, даган сахиж, хамгаалан тэтгэж, сэтгэлийн номын рашаанаар ундалж явах үүрэгтэй хоньчин билээ би гэж тэр өвгөн цанваартан сэтгэл зориг хатуужин, урт замын туршид Албазинаас Бээжинд тушаагдаж яваа орос цэрэг, ар гэрийн өвгөд эмгэд, эмс охидын сэтгэлий нь сэргээж явсан боловч, өөрийн сэтгэл гунин гутрахыг сэргээн зоригжуулах хүнгүй, дотроо бусдынхаа адил зовох байтугай илүү ч зовж яваа боловч, хүнд шавь нартаа гуниж гутарсан байдлаа огт мэдэгдэхгүйсэн гэж хатуужиж явах ажээ.

Гудамжлан зогссон олны дунд хэсэг хэсэг гуйлгачин, зохион байгуулсан байдалтай жагсацгааж, уранхай ноорхой хувцастай, зэвхий туранхай царайтай тэдний дундуур өнгөтэй хувцастай, тарган цатгалан царайтай хятад, толгой дохин явж өнгөрөх бүр хар мөрний жанжны тугчийн хэсгийг өнгөрөхөд нь,
- Тэнгэрийн бошгоор цагийг эзэлсэн хуандий түм насалтугай! Хуандийн тэнгэрийн цэрэг түм насалтугай! гэж хашгиралдан олзлогдогсдыг өнгөрөхөд мөн дохиогоор шар сахалт нохойн толгойг тас цавч! гэж хашгиралдан, гараа зангидан, элдэв хараал ширээл талбин өнгөрөх ажээ.
Энх амгалангийн зогсож байсан индрийн дор олон сайд түшмэдийн дунд францын наран ван гэж цоллуулахдаа дуртай арван дөрөвдүгээр Луй вангийн явуулсан Иесүстэн хэдэн лам нар зогсоцгоож, Хар мөрний жанжны цуваа жагсаалд луус унасан Иесүстэн болон үхэр бууны мэргэжилтнийг өнгөрөхөд гараа занган дохиж, баяр хөөр болцгоож байв.
Энх Амгалан хаан, индэр дээрээс өмнүүр нь өнгөрч байгаа дийлсэн цэргийн ёслолын жагсаалыг үзэж байхдаа, индэр дор нь зогсож байгаа Иесүстэн, мөн цэргийн жагсаалд явалцаж байгаа хэлмэрч, орчуулагч, зөвлөгчийн үүрэг гүйцэтгэж байсан Иесүстэн, үхэр бууны цэргийн мэргэжилтэн франц, итали нарыг мишээсxийн харж, Өрнө зүгт баян бөгөөд хүчин ихт Орос улсын цэргийг дарсан мэдээг эдгээр Иесүстэн тэр дор нь хүргэж, дөрвөн далайн дунд хятад улсын төрийг барьсан Энх амгалан Хааны алдар нэрийг дуурсгана гэж дотроо бахдан бодож байв. Бас, Ази тиб дотроо эзлэх газар үлэмж бий гэж Өвөр монголыг хэдий эрхэндээ оруулж аваад Ар монголын уудам нутгийг атгандаа оруулах бодлого талбин, баруун ойрад монголын зүүн гарын цэргийн хүчин их тул, урдаар ойрадын ноён нурууг эс нуга дарваас, өрнө зүгийн Зүүнгарын их нутаг Ар монголын газар шороо, ноёд хаадыг дагуулж болохгүй гэж зүүн баруун монголыг хооронд нь эвдрүүлэн хямрааж, аль алины хүчийг мохоосны эцэст нэгэнд нь туслах нэрээр хоёулы нь гартаа оруулна гэж холын бодлогоор мөнгө хөрөнгө цутгаж монгол ноёд хаад дотор зуур нь хямруулж, бас шашны дээдэс лам нарыг зүүн баруун монголыг эвдрүүлэхэд хэрэглэж, хэдэн жил тэр зүйлд үлэмжхэн хөрөнгө зарцуулж байснаа бодолхийлон, Хар мөрний жанжны жагсаалыг харж байв.

Иесүстэн Албанизыг байлдаж байлдаж, Орос цагаан хаан Петерийг өрнө зүгийн хан вангийн үгэнд дуулгавартай болгохыг хичээж байсны далимд Энх амгалан, тэдгээр Иесүстэнийг өөрийнхөө бодлогод ашиглаж, хятад дунд Христусын шашин дэлгэрүүлэх зөвшөөрөл тэдэнд олгохдоо хариуд нь өрнө зүгийн улсаас бас бодлогодоо чухал юм олж авч, хожоотой наймаа хийж байна гэж боддог байжээ. Тэр Христусын шашныг хэзээ дуртай цагтаа цаазалж, Иесүстэнийг үлдэн хөөж болох юм хойно, тэднээр хийлгэсэн юмыг өрнө зүгийн шашны эзэн, Ром хотод нь Ватикан ордондоо суудаг Номон хаан нь ч хураан авч чадахгүй. Өрнө зүгийн хан ван ч хураан авч чадахгүй гэж тэр индрийн өмнө түшмэлийн дунд жагсан зогсож байгаа Иесүстэнийг, мөн Хар мөрний жанжны жагсаал дунд явж байгаа Иесүстэн хэлмэрч, үхэр бууны мэргэжилтэн франц нарыг харж, сахал дотроо мишээн зогсжээ.

Байгалийн өмнөд биеийн орос цагаан хааны цэргийн жанжныг бачимдуулах гэж Түшээт хааны цэрэг байдлаар явуулж, бас Сибирийн орос цэрэгтэй ширүүхэн тулалдаж, томхон дайн хийхэд хүрэх үес хэрэглэх гэж бэлтгэл хийж албан татвар зэргийг үлэмжхэнээр татсанд олон мужийн иргэн тариачны аж амьдрал хүндрээд, золбин гуйлгачин зөндөө болжээ. Бээжинд муж сианаас амь зуух аргаар орж ирсэн хоосрогсод тариачин нэн олон болсонд зах нийлсэн орос улсын цэргийн цайз байлдан эзэлж, хүн олзолсон чимээ нь Дайчин улсын дотоодод төр батыг илэрхийлж, гадаадад сүр бадруулахаас гадна дотооддоо бас чухал учиртай хэмээн тийнхүү Хар мөрний жанжны дийлсэн цэргиг нийслэлд их сүр ёслолтойгоор оруулж, нийслэлийн олон худалдааны пүүсийн данжаадыг тэр ёслолд тохиолдуулан нийслэлийн үгээгүү гуйлгачныг нэгэн цагийн хоол өгч гэдэс гаргахыг тушаалгасан учир, тэдгээр пүүсийнхэн мөнгө тэсгэж нийлүүлэн, жагсаал ёслолын дараа орой хэд хэдэн талбай зээлийн газар үнэгүй хоол идүүлж, олон илбэчнээр наадам гаргуулах болсонд Энх амгалан хаан, тэр бүгдийг бодохдоо дотор баяртай, өмнүүр нь өнгөрч байгаа цэргийн жагсаалыг харан, алсаас олны хашгиралдаж хаан түмэн насалтугай! гэж шуугилдахыг чагнан зогсож байвай.

Албазинаас олзолсон орос цэргийг <Орос ниру> монголчилбол <Орос сум> гэж Бээжинд суулгахаар хэдийн тогтсон тул, жагсаал өнгөрмөгц тусгай түшмэд тэр олзлогдогсдын суух орон сууц зааж, хүнс хоол нийлүүлэхээр бэлдсэн учрыг олзлогдогсод хэрхэн мэдэх аж. Хүчин давуу дайсанд автагдан олзлогоод, юу ч болохыгоо үл мэдэн, цэргийн жагсаалын сүүлд туугдаж явсан тэд ёслолын торгомсог хувцас гялалзсан отго жинс бүхий олон сайд индрийн өмнүүр жагсаж индэр дээр

(үргэлжлэл бий)

No comments:

: